calal calalov 
Aşağıda, bir-birindən qiymətli olan atalara xitabən yazılmış bir məktub oxuyacaqsınız. Ailəsinin çobanı olması lazım olan, xanımını və uşaqlarını idarə etməklə vəzifəli olan atalar, cəmiyyətin xoşbəxt gələcəyi üçün son dərəcə əhəmiyyətli bir rolu boynuna götürmüşdürlər. Dolanışıq dərdinin şiddətli yorğunluğuna əlavə olaraq, ailəsinin tərbiyəsi ilə də məşğul olması lazım olan, bu barədə gözəl bir islami davranış sərgiləməsi gözlənilən atalar, əlbəttə böyük bir yükü çiyinlərinə almışlardır.İndi, bütün atalara Allahdan kömək diləyək və bir müəllimin, bir şagirdin atasına yazmış olduğu, dəryada damla qəbilindən məktubumuza keçək:
“Qiymətli Valideyn!
Aylardır bir işin, dünyanının ən çətin işlərindən birinin, insan təhsilinin reallaşması üçün səy göstərməkdəyik. Bu barədə əlbəttə tək başına təsirli olmamız düşünülə bilməz. Bir müəllim, ancaq və ancaq, ata-analarla birlikdə müvəffəqiyyətə çata bilər. Çünki təhsilini üzərimizə götürdüyümüz kəslər, bizim uşaqlarımızdır.O halda sevgili uşağınızın müəllimi olaraq sizdən bəzi ricalarım var. Bildiyiniz kimi bizim birliyimiz çox yaxında sona çatacaq və o, həyatının qalan hissəsini, əvvəlində olduğu kimi, yenə sizinlə və qohum əqrabası ilə bərabər keçirəcək. Deməli mən, sizlərin həyatında müvəqqəti bir nəfərəm. Qalacaq olansa, evlâdınızın şüuruna yerləşməktə olan rəftar və davranışlardır. Bu barədə mən də sizlər kimi böyük bir məsuliyyət daşıyıram.Ailəsi olaraq, əsasən uşağa nə versəniz, davamlı olaraq uşaqda qalacaq olan da odur. Bu səbəblə tövsiyələrimi sıralamaq, beləcə üzərimə düşənin bir qismini yerinə yetirmək istəyirəm.
1- Lütfən səhvləri qarşısında ona qarşı laqeyd olmayın və hanımınızla ortaq davranış göztərin. Bir uşağın səhvləri, əsasən özü kimi zərərsiz və kiçik olur. Yenə də səhvlərini nəzərə alın və kiçik hesab etməyin. Çünki damlalar birləşib, önünə keçiləməyəcək bir selə çevrilə bilər.
2- Uşağınızın hər istədiyini, hər dediyini etməyin. Onu zaman zaman bəzi şeylərdən məhrum buraxın ki, istədiklərini əldə etdiyi vaxt, özünü xoşbəxt hiss edə bilsin. Hər an doyurulan və tox olan bir uşaq, aclığın əziyyətini hiss edə bilməyəcəyi üçün, toxluğa da şükr edə bilməz. Yoxluğun acısını hiss etməyən, varlığın xoşbəxtliyinə çata bilməz.
3- Bir atanın, uşağını sevməsindən daha təbii nə ola bilər? Lakin sevginizi maddi mükafatlardan ziyadə, onunla keçirəcəyiniz zamanlarla ifadə edin. Çünki evladınızın ən böyük aclığı budur.
4- Övladınızdan birinin, fiziki qüsurlu olması səbəbiylə, çətin günlər keçirdiyinizi fərqindəyəm. Onsuz da çətin olan valideynlik peşəsi, bu tip vəziyyətlərdə daha da çətinləşər. İki qardaş arasında ədaləti güdmək, hər ikisinə də ayrı-ayrı şəfqət və maraq göstərmək, əlbəttə çox çətindir. Lakin hər uşağınıza, öz vəziyyətinə uyğun davranın və bunun nə üçün lazım olduğunu gözəlcə izah edin. Sağlam olan uşağınızalaqeyd yanaşmaq surətiylə onu cəzalandırmaq, çox böyük bir səhvdir.
5- Uşağınız son dərəcə ağıllı, idrakı qüvvətli, alıcı və qabiliyyətli birisidir. Hələ çox kiçik olmasına baxmayaraq, duyğularını çox gözəl ifadə edir və çox qüvvətlə sezir. Üstəlik evdə, “ata-ana” olaraq iki hissəyə bölünmüş olsanız, bundan yaranan boşluğu çox yaxşı dəyərləndirə biləcək zəkaya da sahibdir. Müşahidələrim göstərir ki,, bunu onsuz da edir. Arxasında mütləq duracağınızı və onu hər vəziyyətdə qoruyacağınızı hiss etdiyi üçün, anasına qarşı olduqca rahat və hörmətsiz rəftarlar içinə girə bilir. Lütfən buna meydan verməyin və nə olursa olsun, onun yanında, xanımınızla mübahisəyə girməyin.
6- Bir atanın uşaqları üçün edə biləcəyi ən böyük yaxşılıq, o uşaqların anasına sevgi və hörmət bəsləməkdir, bunu davamlı xatırlayın. Həyatı bir başqasıyla birləşdirmək, və problemsiz davam etdirmək, əlbəttə çox çətin bir işdir; lakin səhv rəftarlarla bu çətinliyi hər iki tərəf üçün də çəkilməz hala gətirməmək lazımdır. Siz evinizdəkilərin çobanısınız. Bu sizə Allahın uyğun gördüyü sifətdir. Bu səbəblə, Allah rizası üçün yetkinliyi, evin idarə olunmasını və böyüklüyünüzü əldən buraxmayın.
7- Siz də çox yaxşı bilirsiniz ki evliliklə birlikdə “mən” dövrü bitər, “biz” dövrü başlayar. Bu “biz” kəliməsinin içinə uşaq da əlavə edilərsə, yük ağırlaşar. Şübhəsiz ki, Allah bizi bizdən yaxşı bilir və bizə çəkəməyəcəğimizi yükləməz. O halda, xahiş edirik, ailənizi daha xoşbəxt etmək üçün, onlara bir az daha çox zaman ayırmağa və xanımınızla ortaq qərarlar verməyə çalışın.
8- Uşaqların tərbiyəsi, ana–atanın ortaq və qərarlı tutumunda gizlidir. Uşaqlarınızın anasına qarşı heç vaxt tərəfini tutmayın.
9- Siz atasınız. O halda qoyun, uşağınız da uşaq olaraq qalsın və sizə atalıq etməsin. Uşağınıza “Necəsən atacan?” Deyə soruşub da başını qarışdırmayın. “Necəsən övladım?” Deyərək, Rolunuzu dəqiqləşdirin. Ailə fərdləri üzərində idarənizi və onlar nəzdində saygınlığınızı itirməyin.
10- Uşaqlarınızın hüzurla böyüməsi, böyük nisbətdə sizin xanımınızla xoşbəxt olmağınıza bağlıdır. Allah rizasına uyğun yaşamağı özünüzə şüar edib, ibadətlərinizə ciddi yanaşarsanız, xoşbəxtliyi kənarda deyil, evin içində əldə edərsəniz, sonra da daxili rahatlığınızı ailənizə yansıdarsanız, nə gözəl olar.
11- Uşaqlar, mənəvi ehtiyaclarını bəzən yanlış davranışlarla əks etdirməyə və bu şəkildə diqqət mərkəzi olmağa çalışırlar. Yalan söyləmək, söz dinləməmək, inad etmək, qarşı gəlmək kimi neçə davranışın təməlində bir bədbəxtlik yatmaqdadır.
12- Çox sadə bir mövzu belə olsa, uşağınızın yanında xanımınızla mübahisə etməyin. Xüsusilə də uşaqlarınızın davranışlarıyla əlaqədar bir məsələ üçün, onların qarşısında bir-birinizə muxalif davranmayın.
13- Bunu da xatırlatmaq istəyirəm: Uşağınız evinizdə bir qonaqdır. Vaxt gələcək, o da bir yuva quracaq və onun da uşaqları olacaq. Onu, yaxşı bir xanım, bəy və yaxşı bir ata–ana ola bilməsi üçün, hörmət və sevgi göstərərək yetişdirin. Yaşı neçə olursa olsun, fikirlərinə qiymət verib, onunla məşvərət edin. Qətiyyən onları vurmayın. Haqqına riayət etməklə qalmayıb, həddini də bildirin. Bunu edərkən, düsturunuz nəfsiniz deyil Allah və Rəsulunun ölçüləri olsun.
14- Onu hər vəziyyətdə qoruyan və müdafiə edən biri olmağınız, yaxşılıq deyil, pislikdir. Bir uşaq, anasını atasına şikayət edər və ata da anaya bu səbəblə əsəbləşirsə, orada uşaq təlim-tərbiyəsindən bəhs edilə bilməz. Bu uşaq sabah müəllimini, daha sonra da ərini sizə şikayət etməyə cəhd edər ki bu, heç də xoş bir iş olmaz.
15- Uşaqların daxilində bir atasızlıq problemi var. atalar sağ; amma uşaqların həyatında yox kimidir. Uşaqlar, atalarının pulu, televizoruı ya da kompüteri, özlərindən daha çox sevdiyinə inanaraq böyüyürlər. Uşağınız da belədir. Ona, belə düşünməkdən imtina etməsi üçün kömək edin. Əks təqdirdə bütün ömrü boyunca, sevildiyinə inanmaqda çətinlik çəkəcək.
Məktubuma burada son verir, iki Cahanda sevinənlərdən olmanızı diləyirəm. Haqqın razı olduğu gözəl bir həyat sürməniz, evlâdınızın xeyrini görməniz duasıyla …
6- Bir atanın uşaqları üçün edə biləcəyi ən böyük yaxşılıq, o uşaqların anasına sevgi və hörmət bəsləməkdir, bunu davamlı xatırlayın. Həyatı bir başqasıyla birləşdirmək, və problemsiz davam etdirmək, əlbəttə çox çətin bir işdir; lakin səhv rəftarlarla bu çətinliyi hər iki tərəf üçün də çəkilməz hala gətirməmək lazımdır. Siz evinizdəkilərin çobanısınız. Bu sizə Allahın uyğun gördüyü sifətdir. Bu səbəblə, Allah rizası üçün yetkinliyi, evin idarə olunmasını və böyüklüyünüzü əldən buraxmayın.
7- Siz də çox yaxşı bilirsiniz ki evliliklə birlikdə “mən” dövrü bitər, “biz” dövrü başlayar. Bu “biz” kəliməsinin içinə uşaq da əlavə edilərsə, yük ağırlaşar. Şübhəsiz ki, Allah bizi bizdən yaxşı bilir və bizə çəkəməyəcəğimizi yükləməz. O halda, xahiş edirik, ailənizi daha xoşbəxt etmək üçün, onlara bir az daha çox zaman ayırmağa və xanımınızla ortaq qərarlar verməyə çalışın.
8- Uşaqların tərbiyəsi, ana–atanın ortaq və qərarlı tutumunda gizlidir. Uşaqlarınızın anasına qarşı heç vaxt tərəfini tutmayın.
9- Siz atasınız. O halda qoyun, uşağınız da uşaq olaraq qalsın və sizə atalıq etməsin. Uşağınıza “Necəsən atacan?” Deyə soruşub da başını qarışdırmayın. “Necəsən övladım?” Deyərək, Rolunuzu dəqiqləşdirin. Ailə fərdləri üzərində idarənizi və onlar nəzdində saygınlığınızı itirməyin.
10- Uşaqlarınızın hüzurla böyüməsi, böyük nisbətdə sizin xanımınızla xoşbəxt olmağınıza bağlıdır. Allah rizasına uyğun yaşamağı özünüzə şüar edib, ibadətlərinizə ciddi yanaşarsanız, xoşbəxtliyi kənarda deyil, evin içində əldə edərsəniz, sonra da daxili rahatlığınızı ailənizə yansıdarsanız, nə gözəl olar.
11- Uşaqlar, mənəvi ehtiyaclarını bəzən yanlış davranışlarla əks etdirməyə və bu şəkildə diqqət mərkəzi olmağa çalışırlar. Yalan söyləmək, söz dinləməmək, inad etmək, qarşı gəlmək kimi neçə davranışın təməlində bir bədbəxtlik yatmaqdadır.
12- Çox sadə bir mövzu belə olsa, uşağınızın yanında xanımınızla mübahisə etməyin. Xüsusilə də uşaqlarınızın davranışlarıyla əlaqədar bir məsələ üçün, onların qarşısında bir-birinizə muxalif davranmayın.
13- Bunu da xatırlatmaq istəyirəm: Uşağınız evinizdə bir qonaqdır. Vaxt gələcək, o da bir yuva quracaq və onun da uşaqları olacaq. Onu, yaxşı bir xanım, bəy və yaxşı bir ata–ana ola bilməsi üçün, hörmət və sevgi göstərərək yetişdirin. Yaşı neçə olursa olsun, fikirlərinə qiymət verib, onunla məşvərət edin. Qətiyyən onları vurmayın. Haqqına riayət etməklə qalmayıb, həddini də bildirin. Bunu edərkən, düsturunuz nəfsiniz deyil Allah və Rəsulunun ölçüləri olsun.
14- Onu hər vəziyyətdə qoruyan və müdafiə edən biri olmağınız, yaxşılıq deyil, pislikdir. Bir uşaq, anasını atasına şikayət edər və ata da anaya bu səbəblə əsəbləşirsə, orada uşaq təlim-tərbiyəsindən bəhs edilə bilməz. Bu uşaq sabah müəllimini, daha sonra da ərini sizə şikayət etməyə cəhd edər ki bu, heç də xoş bir iş olmaz.
15- Uşaqların daxilində bir atasızlıq problemi var. atalar sağ; amma uşaqların həyatında yox kimidir. Uşaqlar, atalarının pulu, televizoruı ya da kompüteri, özlərindən daha çox sevdiyinə inanaraq böyüyürlər. Uşağınız da belədir. Ona, belə düşünməkdən imtina etməsi üçün kömək edin. Əks təqdirdə bütün ömrü boyunca, sevildiyinə inanmaqda çətinlik çəkəcək.
Məktubuma burada son verir, iki Cahanda sevinənlərdən olmanızı diləyirəm. Haqqın razı olduğu gözəl bir həyat sürməniz, evlâdınızın xeyrini görməniz duasıyla …
mənbə: